Kas Doku Kas doku, vücutta yer alan ve gelişmekte olan hücrelerin mezodermal tabakalarından meydana gelen, büzülebilen dokudur. Sarkomer adı verilen kas demetlerinden oluşur. Kas dokusunun temel işlevleri şunlardır:
Kas hareketlerinin çoğu bilinç dışında gerçekleşir ve hayati fonksiyonların sürdürülebilmesi için büyük önem taşır. Örneğin, kalbin kasılarak kan pompalaması. Kas Türleri Kas dokusu üç ana türe ayrılır:
Çizgili Kas Çizgili kas hücreleri kırmızı kas hücresi olarak da adlandırılır. Yapısında miyozin ve aktin proteinleri bulunur. Bu moleküllerin birbirleri üzerinde kayması ile kasılma olayı gerçekleşir. Sinir hücreleri ile bağlantılıdır ve isteğe bağlı hareketi sağlar. Çizgili kas hücreleri bir hücre zarı ile çevrilidir. Bu hücre zarına sarkolemma denir. Ayrıca, bu hücreler endomesiyum adı verilen konnektif doku ile çevrilidir. Kas demetleri birleşerek lif demetlerini oluşturur. Bu lif demetlerini çevreleyen konnektif doku ise perimisyumdur. Lif demetleri birleşerek iskelet kasını meydana getirir. Kas hücrelerinde sarkoplazma bulunur. Sarkoplazma yapısında yüzlerce miyofibril bulunur. Miyofibriller, protein yapısında ince ve kalın miyofilamentlerden meydana gelir. İnce miyofilamentler aktin, kalın miyofilamentler ise miyozin moleküllerinden oluşur. Bu nedenle ince ve kalın filamentler, aktin ve miyozin filamentleri olarak adlandırılır. Aktin ve miyozin filamentlerinin dizilimi iskelet kaslarına çizgili görünüm verir. Çizgili kaslar, ucunda yer alan kirişi ile kemiklere tutunur. Bu kaslar:
Çizgili Kasların Özellikleri Çizgili kasların özellikleri şunlardır:
Kalp Kası Kalbin üç katmanından biri olan myocardium'dur. Yapısal olarak çizgili kaslara benzer ancak çalışma şekli çizgili kaslar gibi değildir. Çalışması istemsizdir, yani otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilir. Hızlıdır ve sürekli kasılır, ancak yorulmaz. Embriyo henüz 4 haftalık iken çalışmaya başlar ve ölene dek devam eder. Kalp kası hücreleri çok çekirdeklidir ve çekirdekler hücrenin orta kısmında yer alır. Çizgili kaslara oranla daha az miyofibril içerir. Hem boyuna hem de enine bantlaşmalara rastlanır. Düz Kas Düz kas hücreleri tek çekirdekli, uzun, ince ve renksizdir. Hücre şekilleri mekik biçimindedir. İstemsiz olarak çalışırlar. Çalışmasını kontrol eden sistem, otonom sinir sistemidir. Yavaş çalışırlar. Uzun süre ritmik olarak çalışırlar ve yorulmazlar. Mide, dalak, damar ve bağırsaklarda yer alan kaslar bu kaslara örnek verilebilir. Düz kaslarda yer alan aktin ve miyozinler düzgün olarak dizilmez ve bu nedenle çizgili görünüme sahip değildirler. |